Η Ελληνική Εταιρεία Ανοσολογίας με οδύνη πληροφορήθηκε ότι στις 25 Απριλίου έφυγε από κοντά μας ο Επίτιμος Πρόεδρός της Ζαφείρης Πολυμενίδης. Τα μέλη της ΕΕΑ εκφράζουν τη βαθιά τους λύπη για την απώλεια του πολύ αγαπητού σε όλους συναδέλφου και εξαίρετου επιστήμονα που αποτελούσε εξέχουσα προσωπικότητα στον χώρο της Ανοσολογίας, την οποία αγαπούσε με πάθος και στην οποία προσέφερε πολλά. Ο Ζαφείρης Πολυμενίδης είχε πλούσιο επιστημονικό και ερευνητικό έργο και πρωτοποριακές ιδέες που τον οδήγησαν στην ίδρυση και διεύθυνση επί σειρά ετών, του Εθνικού Περιφερειακού Κέντρου Ιστοσυμβατότητας του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, του οποίου η λειτουργία έδωσε τη δυνατότητα της Μεταμόσχευσης στη Βόρεια Ελλάδα.Υπήρξε Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας με μεγάλη προσφορά προς αυτήν και μέχρι τέλους με τη γενναιοδωρία και τη χαρακτηριστική ευγένεια που τον διέκρινε, έθετε τον εαυτό του στην υπηρεσία της. Φεύγοντας αφήνει σε όλους μας πλούσια παρακαταθήκη αρχών και αξιών και κυρίως στους συνεργάτες του, στους οποίους μεταλαμπάδευσε τις γνώσεις και την εμπειρία του για να συνεχίσουν το έργο του τιμώντας τον.
Καλό σου ταξίδι Αγαπητέ Πρόεδρε θα σε θυμόμαστε πάντα.
Τα Mέλη της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΣΤΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΑ ΤΟΝ ΙΔΡΥΤΗ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΖΑΦΕΙΡΗ ΠΟΛΥΜΕΝΙΔΗ.
Με βαθειά θλίψη, αποχαιρετούμε σήμερα τον αγαπημένο μας Διευθυντή και Ιδρυτή του Εθνικού Περιφερειακού Κέντρου Ιστοσυμβατότηταςτου Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Ζαφείρη Πολυμενίδη. Αποχαιρετούμε ένα σπουδαίο επιστήμονα, μέντορα και συνεργάτη, η διαδρομή και η δράση του οποίου σημάδεψαν το κέντρο Ιστοσυμβατότητας και την προσφορά του στη διαδικασία της Μεταμόσχευσης στη Βόρεια Ελλάδα. Αποχαιρετούμε τον άνθρωπο που όσοι τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του έχουν να καταθέσουν μόνο θετικές αναμνήσεις. Άνθρωπος καλοπροαίρετος, αισιόδοξος γεμάτος όνειρα και σχέδια για την πρόοδο του Κέντρου που ίδρυσε και με έναν πάντα νεανικό ενθουσιασμό για τα επιτεύγματα στην έρευνα της Ανοσολογίας μέχρι τις τελευταίες στιγμές του βίου του και παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Θα μείνει για πάντα στη μνήμη όλων όσων είχαμε την τύχη να δουλέψουμε μαζί του και το αποτύπωμά του θα μείνει ανεξίτηλο στο Κέντρο Ιστοσυμβατότητας και στην Τράπεζα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών που ίδρυσε δίνοντας την απαραίτητη υποστήριξη για Μεταμοσχεύσεις Συμπαγών Οργάνων στο Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο, όσο και στις Μεταμοσχεύσεις Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων στο Γενικό Νοσοκομείο Γεώργιος Παπανικολάου. Αγαπητέ «κύριε Πολυμενίδη» όλοι μας στο Εργαστήριο σε αποχαιρετούμε, σε ευγνωμονούμε και συμμετέχουμε στην θλίψη των δικών σου ανθρώπων
Τα Μέλη του Εργαστηρίου Ανοσολογίας Ιστοσυμβατότητας του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης
ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΠΟΛΥΜΕΝΙΔΗΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΓΕΝΕΤΙΚΗ. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ.
Πριν λίγες μέρες, την Κυριακή των Βαΐων, έφυγε από κοντά μας ο Ζαφείρης Πολυμενίδης, ο αγαπημένος μας «κύριος Πολυμενίδης», ο δάσκαλος και φίλος μας «Άκης», ένα από τα πιο αγαπητά μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας, μια πολύπλευρη προσωπικότητα που κόσμησε με τη συμμετοχή και την παρουσία του την Εταιρεία μας, προσφέροντας τις υπηρεσίες του σε όλους σχεδόν τους τομείς της επιστήμης της Ανοσολογίας και ιδιαίτερα στον κλάδο της Ανοσογενετικής και των Μεταμοσχεύσεων, αλλά και στην Ιατρική Εκπαίδευση, επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Μια προσωπικότητα που παράλληλα σφράγισε την αρχική φάση -και όχι μόνο- της επιστημονικής σταδιοδρομίας τόσο του υπογράφοντα, όσο και πολλών άλλων επιστημόνων. Ο Ζαφείρης-Άκης-Πολυμενίδης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1937, από γονείς με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη και Δυτική Μακεδονία. Αφού πήρε το απολυτήριο του Λυκείου, φεύγει στην Αυστρία με την απόφαση να σπουδάσει στην Πολυτεχνική Σχολή, αλλά σύντομα τον γοητεύει και τον κερδίζει η Ιατρική Σχολή της Βιέννης, στην οποία φοιτά μέχρι το 3ο έτος σπουδών και μεταγράφεται στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (*). Μετά το πτυχίο της Ιατρικής, το 1966, εκπαιδεύεται στην Εσωτερική Παθολογία στην Α’ Παθολογική Κλινική του ΑΠΘ, στο Πανεπιστημιακό Γεν. Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, υπό την Διεύθυνση της μεγαλύτερης Ιατρικής προσωπικότητας της εποχής εκείνης, του αείμνηστου καθηγητή Δημήτριου Βαλτή. Παίρνει την ειδικότητα Παθολογίας και στη συνέχεια και της Νεφρολογίας. Υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία στη Ρεντίνα Θεσσαλονίκης ως ιατρός Μονάδας Καταδρομών. Με υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών αρχίζει την μετεκπαίδευση του στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στο Ανοσοβιολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Βιέννης όπου έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά με τις τεχνικές προσδιορισμού των «αντιγόνων HLA». Αργότερα μετεκπαιδεύεται στην Αλλεργιολογική Kλινική του Πανεπιστημίου της Βασιλείας στην Ελβετίας, με θέμα την Αλλεργιολογία στην κλινική πράξη. Τη δεκαετία του ‘70 ξεκινά την εκπόνηση της Διδακτορικής του Διατριβής, με θέμα «Μελέτη των αντιγόνων και των απλοτύπων της Α και Β γονιδιακής θέσεως του HLA συστήματος επί δείγματος του Ελληνικού πληθυσμού», η οποία ολοκληρώνεται το 1978. Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Καθηγητή Βαλτή, ο καθηγητής Πάνος Μεταξάς εκλέγεται Διευθυντής της νεοϊδρυθείσας Β’ Προπαιδευτικής Κλινική του ΑΠΘ (Β’ΠΠ), και -με μία ομάδα εκλεκτών ιατρών της Α’ Παθολογικής-, μετακινείται από το ΑΧΕΠΑ στο νεόδμητο -και αυτόνομο τότε- Πανεπιστημιακό Γ.Ν. «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», τη σημερινή δυτική πτέρυγα του συγκροτήματος του «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ» Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Ο Άκης, τρέφοντας του μεγάλη εκτίμηση, τον ακολουθεί στη Β’ΠΠ, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, εγκαταλείποντας μια σχεδόν βέβαιη Πανεπιστημιακή σταδιοδρομία στην Α΄ Παθολογική Κλινική του ΑΠΘ. Γνώρισα τον Άκη το 1979, στο «Αγία Σοφία», όταν άρχισα την άσκηση μου στην Παθολογία, στην B’ Προπαιδευτική Κλινική. Ο Άκης ήταν υπεύθυνος του Ανοσολογικού Εργαστηρίου της Β’ΠΠ, σ’ ένα χώρο μάλλον μικρό, δεξιά στον εισερχόμενο στην Κλινική. Οι εξετάσεις της εποχής ήταν μετρημένες: οι τρείς κλασσικές ανοσοσφαιρίνες, δύο παράγοντες συμπληρώματος, οι καινούργιες -τότε- ανοσοσφαιρίνη IgE και τα αντιπυρηνικά, λίγο αργότερα και τα αντι-DNA, αλλά και η -πρωτοπορία για τη Βόρεια Ελλάδα-εξέταση του «αντιγόνου HLA-Β27» με τον ορολογικό βέβαια προσδιορισμό. Οι μισθοί ήταν χαμηλοί, και οι Νοσοκομειακοί γιατροί μπορούσαν να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο. Ο Άκης διατηρούσε πρωτοπόρο για την εποχή Ιδιωτικό Ιατρείο, μικρό, ισόγειο, σε πολύ κεντρικό σημείο της Θεσσαλονίκης, με αντικείμενο την Παθολογία αλλά και την Αλλεργιολογία. Όταν πήρα τον τίτλο ειδικότητας της Παθολογίας, τον Μάρτιο του 1983, η σχέση μας ήταν ήδη καθημερινή. Με κάλεσε μια μέρα στο Ιατρείο του. Είχε στην αναμονή τρείς ασθενείς. Δεν πήρε επίσκεψη από κανέναν! Άρχισα να πηγαίνω καθημερινά στο Εργαστήριο ενώ παράλληλα ξεκίνησα την εξειδίκευση για την δεύτερη ειδικότητα, της Νεφρολογίας. Το πρωί επίσκεψη στη μονάδα Αιμοκάθαρσης της Β΄ΠΠ, επίσκεψη στους θαλάμους του Νεφρολογικού και αμέσως μετά στο Εργαστήριο. Είχαν αρχίσει ήδη για τα καλά οι μεταμοσχεύσεις νεφρών στη Χειρουργική Κλινική με τον ικανότατο καθηγητή Αντώνη Αντωνιάδη. Σύντομα έγινα ο «σύνδεσμος» του Νεφρολογικού με την Κλινική Μεταμοσχεύσεων. Τα πρώτα χρόνια τα περάσαμε με τον Άκη με πολύ δουλειά, μαζί με δύο εξαιρετικές τεχνολόγους, που είχαν από πριν διοριστεί, την Πανεπιστημιακή Ε. Βασιλείου και την Μ. Λυμπεριάδου. Ορισμένες ημέρες κάθε εβδομάδα ερχόταν και η -αριστούχος- συμφοιτήτρια μου Ελένη Καραμπέρη, άμισθη επιστημονική συνεργάτης, που μόλις είχε επιστρέψει από τη Γαλλία έχοντας εξειδικευθεί στη Ρευματολογία και βοηθούσε στον προσδιορισμό των αντι-DNA αντισωμάτων. Κύριο αντικείμενο της δουλειάς μας οι νεφρικές μεταμοσχεύσεις, τα αυτοάνοσα, η μελέτη ανοσογενετικών θεμάτων στον ραγδαία εξελισσόμενο χώρο της ευρύτερης ανοσολογίας, το τακτικό εξωτερικό ιατρείο Αλλεργιολογίας, οι παρουσιάσεις σε συνέδρια και σεμινάρια καθώς και οι δημοσιεύσεις από τα δεδομένα της όλο και περισσότερης δουλειάς μας. Θυμάμαι ότι η τεχνική που δυσκόλευε τον Άκη εκείνο το διάστημα ήταν η απομόνωση των Β λεμφοκυττάρων, για τη μέθοδο τυποποίησης των HLA-DR αντιγόνων. Γρήγορα όμως, με την επιμονή που τον χαρακτήριζε, έλυσε και αυτό το θέμα, και τα DR έγιναν πλέον ρουτίνα. Ό,τι κάναμε ήταν γραμμένο με το χέρι, και το δίναμε μετά για δακτυλογράφηση. Τα αρχεία αποτελεσμάτων, επίσης με το χέρι: σειρές τόμων σε τρία ράφια, πίσω από το παραβάν συσκότισης. Η ημέρα πλέον δεν μας έφτανε. Αν δεν εφημέρευα, φεύγαμε αργά το απόγευμα και συνήθως τον πήγαινα εγώ στο σπίτι του. Ο Άκης αν και είχε δίπλωμα οδήγησης δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να οδηγήσει. Σταματούσαμε το αυτοκίνητο πρόχειρα, κάτω από το σπίτι του (οδός Αμαλίας), και άρχιζε το τελευταίο και καλύτερο μάθημα της ημέρας! Ο Άκης ήταν εξαιρετικός συζητητής. Σε συνέπαιρνε, είχε μεγάλο χάρισμα επικοινωνιακό, μιλούσε με χαρακτηριστικές χειρονομίες, και μπορούσε να συζητήσει για όλα τα θέματα! Παρά την ηλικιακή διαφορά μας, πολλές φορές τον αισθανόμουν σαν έναν σοφό συνομήλικο, και νομίζω ότι το επιζητούσε. Μιλούσαμε για τα πάντα και είχε πάντα σημαντική άποψη, ενώ η φαντασία του ήταν ασύλληπτη! Τα θέματα μας ξεκινούσαν από τη φυλογενετική εξέλιξη, τις γενετικές αποστάσεις μεταξύ εθνοτήτων, το μέλλον των μεταμοσχεύσεων, το σπήλαιο Πετραλώνων, το μέλλον των παιδιών του, το μέλλον το δικό μου, την ανάγκη συνεργασιών -που την θεωρούσε απαραίτητη-, μέχρι και την πολιτική ιστορία της Ευρώπης! Έβλεπε το θέμα από όλες τις πλευρές, δεν είχε φανατισμούς και παρωπίδες, και μετά χρόνια συζητήσεων δεν μπόρεσα να καταλάβω ποτέ τι ψήφιζε! Τον χαρακτήριζε μεγάλη αγάπη για την οικογένεια του και είχε αδυναμία και στα δύο παιδιά του, δύο πράγματι εξαιρετικά παιδιά, τον Παναγιώτη (Πάνο) και τη Μάγδα, που τα επόμενα χρόνια έδειξαν την αξία τους. Τη σύζυγο του την αγαπούσε βαθειά, και τον απασχολούσε πάρα πολύ η ταλαιπωρία της, το διάστημα που εργαζόταν μακριά από τη Θεσσαλονίκη. Τον Σεπτέμβριο του 1983 ο Άκης μου άνοιξε τις πύλες του «επιστημονικού παράδεισου», γνωρίζοντας μου τον Αυστριακό καθηγητή Ανοσολογίας Gerhard Opelz, από το Πανεπιστήμιο της Χαιδελβέργης, φροντίζοντας για την εκεί μετεκπαίδευση μου. Στόχος μας οι νεώτερες τεχνικές και ο εκσυγχρονισμός του Εργαστηρίου. Πέρασα στην Χαιδελβέργη αξέχαστες στιγμές επιστημονικότητας και δεθήκαμε πολύ με την οικογένεια Opelz. Σημαντικό γεγονός η γνωριμία -και θερμή από τότε φιλία- με τον Γιάννη Μυτιληναίο (Joannis Mytilineos), φοιτητή Ιατρικής που άρχιζε την άσκηση του στην Ανοσολογία. Γυρνώντας τον Ιούνιο του 1984 στο Εργαστήριο θυμάμαι τον Άκη πραγματικά χαρούμενο, τόσο για την αρχόμενη εφαρμογή του ΕΣΥ, όσο και για τις νέες τεχνικές στις οποίες είχα εκπαιδευτεί και που άρχισαν αμέσως να εφαρμόζονται (Μικτή λεμφοκυτταρική Καλλιέργεια -MLC-, υποπληθυσμοί λεμφοκυττάρων-Τ4 και Τ8 λεμφοκύτταρα- με ακριδίνη και ethidium bromide, προσδιορισμός νεοπτερίνης ορού, IgM+ ross-Match). Την ίδια χρονιά έγινα μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας και αρχίσαμε να πηγαίνουμε μαζί και στην Αθήνα, όταν υπήρχε ανάγκη. Με την σύμφωνη γνώμη του ξεκίνησε αμέσως η εκπόνηση της Διδακτορικής μου Διατριβής μου με θέμα: “Η σημασία ορισμένων αντιγόνων της HLA-D, DR υποπεριοχής στην επιβίωση νεφρικών μοσχευμάτων από συγγενή ζωντανό δότη”, η οποία περατώθηκε το 1988. Είχαμε επίσης εντάξει το Εργαστήριο στην διεθνή μελέτη CollaborativeTransplantStudy (CTS), έχοντας τριμηνιαία γραπτή ενημέρωση για ό,τι σημαντικό στον χώρο της Ανοσογενετικής και Ανοσολογίας των Μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων. Θεωρώ ότι η «εκτίναξη» του εργαστηρίου σε Εθνικό αλλά και Διεθνές επίπεδο άρχισε την περίοδο αυτή. Κοσμογονία! Διορισμοί και εντάξεις στο ΕΣΥ, επέκταση του χώρου του Εργαστηρίου, νέες τεχνικές, προσλήψεις προσωπικού και τεχνικών εργαστηρίου, ενώ τα χρέη γραμματείας τα είχε αναθέσει στην νεοπροσληφθείσα τότε Βαρβάρα Καραθάνου που με το μόνιμο χιούμορ και τις έξυπνες «ατάκες» της ελάφραινε την κούραση μας. Στα επόμενα χρόνια και μέχρι την μετακίνηση μου τις αρχές του 1990 στην Α’ Παθολογική ΑΠΘ, στο ΑΧΕΠΑ, ήρθαν νεώτεροι επιστήμονες που βοήθησαν σημαντικά στην εξέλιξη του χώρου, άμισθοι και έμμισθοι συνεργάτες, η Βιοπαθολόγος Ελένη Παπακυριαζή -Ψωμογερίδου, διορισμένη σε θέση επιμελήτριας Α’ ΕΣΥ, η Βιολόγος -και αργότερα ιατρός, ειδική Βιοπαθολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ στο Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας του Γ.Ν. Αθηνών «Λαϊκό»- Καλλιόπη Αδάμ, η Λέκτορας Παθολογίας-Αλλεργιολογίας ΑΠΘ Βέα Μαργάρη, ο Νεφρολόγος Γιώργος Βέργουλας, καθώς και μεγάλος αριθμός εργαστηριακών ιατρών, ιδιαίτερα Βιοπαθολόγων από άλλα Νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι ήθελαν να ενημερωθούν και/ή να βελτιώσουν τις γνώσεις τους στην Ανοσολογία και Ανοσογενετική. Στο Τμήμα άρχισαν να εκπονούνται Διδακτορικές Διατριβές του ΑΠΘ, αρχικά η δική μου, της οδοντιάτρου ΑΠΘ Ελένης Φαρμάκη, μετέπειτα Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Στοματολογίας στο ΑΠΘ και αργότερα της Παιδιάτρου-Παιδογαστρεντερολόγου Θωμαής Καραγκιόζογλου-Λαμπούδη αλλά και άλλων. Συνεργάστηκαν επίσης -και μετεκπαιδεύτηκαν- για ένα διάστημα ο Αλλεργιολόγος Γιάννης Σιδηρόπουλος, ο Παθολόγος Γιώργος Φώλας, ο Πνευμονολόγος Θεόφιλος Πεχλιβανίδης και άλλοι αξιόλογοι επιστήμονες. Αν κάποιους έχω παραλείψει θα παρακαλέσω να με συγχωρήσουν. Το 1987, ύστερα από μεγάλους αγώνες του Άκη, το Τμήμα απέκτησε Κυτταρομετρητή – Κυτταροδιαχωριστή ροής (Becton-Dickinson) με τεράστιες δυνατότητες για έρευνα αλλά και για ειδικές εξετάσεις, το οποίο αξιοποιήθηκε με τη συνεργασία της Πανεπιστημιακής Βιοχημικού Μαρίας Νταουντάκη, αργότερα Αναπλ. Καθηγήτριας στο Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας του ΑΠΘ. Ο Άκης δεν μπορούσε -και μάλλον δεν ήθελε- να αρνηθεί τη συνεργασία και τα «φώτα» του σε κανέναν. Αυτή ήταν η θεωρία του για την ιατρική γνώση. Επιστημονικά ήταν «αχόρταγος»! Τα ήθελε όλα! Δημιούργησε το Αρχείο Δοτών Μυελού Οστών με υπεύθυνη τη Λένα Παπακυριαζή -Ψωμογερίδου και το Τακτικό εξωτερικό Ιατρείο «Καθ’ έξιν αποβολών», ενώ ασχολήθηκε παράλληλα με πάθος με τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες τόσο του Τμήματος, όσο και της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας, στο Δ.Σ. της οποίας συμμετείχε ως σύμβουλος (1984-1986), ως Αντιπρόεδρος (1986 -1988), ως Πρόεδρος (1996-1998) και αργότερα ως Επίτιμος Πρόεδρος (2016). Σε επίπεδο εκπαίδευσης ήταν πολύ μπροστά και ακριβώς στον τομέα αυτόν είχε γίνει αποδεκτός πρώτα απ’ όλους από τον Πάνο Μεταξά. Το 1986 ο Άκης του πρότεινε ένα έκτακτο μάθημα για τους ειδικευόμενους με θέμα «Μονοκλωνικά αντισώματα: εφαρμογές και προοπτικές». Ο Μεταξάς παρακολουθούσε τις εξελίξεις, του άρεσε η πρόταση και συμφώνησε αμέσως. Ο Άκης διέθετε ξεχωριστή εξωιατρική μόρφωση, υπήρξε εξαιρετικά ευχάριστος και χαρούμενος χαρακτήρας και δεν του άρεσαν οι αθυροστομίες. Είχε πάντα έναν καλό λόγο. Είχε πολλές ευαισθησίες, και τον θυμάμαι να πονά βαθειά όταν αργότερα έχασε τον αγαπημένο του αδελφό. Ο Ζαφείρης Πολυμενίδης τιμήθηκε πολλές φορές από διάφορους Επιστημονικούς φορείς και Επιστημονικές Εταιρείες, ενώ μεταξύ άλλων ορίστηκε και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας στο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο». Θεωρώ ότι από επιστημονικής πλευράς υπήρξε ο πρώτος και μοναδικός σκαπανέας του επιστημονικού χώρου της Ανοσολογίας Μεταμοσχεύσεων και της Ανοσογενετικής στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ -γνωρίζοντας το πάθος του για τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες- τον θεωρώ εκλεκτό μέλος της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, και έτσι θα πρέπει να καταγραφεί στην Ιστορία της Ελληνικής Ιατρικής. Μαζί με την -επίσης εκλιπούσα- καθηγήτρια Μαρία Ραπτοπούλου, αλλά και την καθηγήτρια Φλώρα Κανακούδη, στον χώρο της Παιδιατρικής, δίδαξαν και έκαναν γνωστή την εξειδίκευση της Κλινικής Ανοσολογίας. Φεύγοντας αφήνει σε όλους μας-και κατά κύριο λόγο στους συνεργάτες του, τους οποίους ενέπνευσε με τις γνώσεις και την πορεία του-πλούσια παρακαταθήκη αρχών και αξιών, ώστε να συνεχίσουν την επιστημονική τους πορεία τιμώντας τον.
Καλό σου ταξίδι Αγαπητέ Δάσκαλε, Καλό σου ταξίδι φίλε Άκη, θα σε θυμόμαστε πάντα!
Μιχάλης Δανιηλίδης Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας ΑΠΘ.
Πρώτος του συνεργάτης (1983-1990) στο ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΣΤΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.
(*) Θερμά Ευχαριστήρια στον Πάνο και την Μάγδα Πολυμενίδη για την παροχή ειδικών πληροφοριών και ημερομηνιών.
Λίγα λόγια για τον Άκη Πολυμενίδη
Ήταν 25 Απριλίου όταν ο Άκης διάβηκε σε έναν άλλο κόσμο. Και ήταν λίγες μέρες πριν που, μετά από πολλές προσπάθειες, τον βρήκα στο τηλέφωνο. Είχε διάθεση για κουβεντούλα. Μιλήσαμε για διάφορα θέματα “Η φυσική ανοσία, Χρύσα, έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην λοίμωξη από SARS-COV 2” επέμενε και με επιστημονικά επιχειρήματα και με την τρέχουσα βιβλιογραφία τεκμηρίωνε την άποψή του… Και είχε επίσης την έγνοια για τον εορτασμό των 50 χρόνων της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας. Ήθελε να γράψει “κάτι καλό”, μου έλεγε, ανυπομονούσε για την πραγματοποίησή της. Είχα την τύχη να γνωρίσω τον Άκη (Ζαφείρη) Πολυμενίδη ως φοιτήτρια στην Α΄ Παθολογική Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη, Κλινική του αειμνήστου Δ. Βαλτή. Μόλις είχε επιστρέψει από την μετεκπαίδευσή του στη Βιέννη, στο πεδίο της Ιστοσυμβατότητας. Οι συνάδελφοί του της κλινικής έλεγαν “ο Άκης και τα HLA του”. Πρώτη φορά άκουγα τη λέξη HLA και ως περίεργη, φιλομαθής και ντροπαλή πήρα το θάρρος και ρώτησα: κ. Πολυμενίδη “τι είναι HLA ; ”. Εκείνο που μου έμεινε από όσα πολλά μου είπε, είναι πως “όποιος έχει το HLA-Β8 παθαίνει αλλεργίες”. Λίγο αργότερα, σε ασθενή της κλινικής Δ. Βαλτή διενεργήθηκε, από την ομάδα του αειμνήστου καθηγητή Κ. Τούντα, η πρώτη μεταμόσχευση νεφρού στην Ελλάδα και ο Άκης Πολυμενίδης ήταν στην επιστημονική ομάδα, η Ιστοσυμβατότητα ήταν στην Κλινική Πράξη. Και ήταν επίσης ο Άκης που την περίοδο εκείνη με παρότρυνε να ξεπεράσω τους όποιους δισταγμούς μου στο να διεκδικήσω την υποτροφία του ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) στο αντικείμενο της Ανοσολογίας Μεταμοσχεύσεων, δεδομένου ότι την περίοδο εκείνη με είχε συνεπάρει η Ιολογία. Του χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ γιατί, περπατώντας τα συναρπαστικά και ατελείωτα πεδία της Ιστοσυμβατότητας και της Ανοσογενετικής, πήρα έστω μια μικρή ιδέα της θαυμαστής λειτουργίας του ανοσιακού συστήματος του ανθρώπου, της τελειότητας του ανθρωπίνου οργανισμού και είχα την ευκαιρία, την δυνατότητα και την ικανοποίηση της προσφοράς στην υγεία του ανθρώπου με την εφαρμογή των γνώσεων αυτών στην κλινική πράξη. Ομολογώ πως καμία φορά δεν αναπόλησα την Ιολογία!! Συναντηθήκαμε επιστημονικά μετά την επιστροφή μου από την Αγγλία και την μετεκπαίδευσή μου στην Ιστοσυμβατότητα και στην Ανοσολογία των Μεταμοσχεύσεων. Ο Άκης στην Θεσσαλονίκη. Ανέπτυξε μια αξιοζήλευτη δραστηριότητα, στην οποία αναφέρθηκαν αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες του. Οργάνωσε ένα υψηλών προδιαγραφών τμήμα Ανοσολογίας και το Περιφερικό Εθνικό Κέντρο Ιστοσυμβατότητας, εκπαίδευσε επιστήμονες, εφάρμοζε επιτυχώς τις διεθνώς τρέχουσες τεχνικές. Πάντα πολύπλευρη και επίκαιρη η δραστηριότητα του Τμήματός του στον Τομέα των Μεταμοσχεύσεων, της Ανοσογενετικής, της Γενετικής των πληθυσμιακών Ομάδων. Στο τελευταίο πεδίο και το θέμα της Διδακτορικής Διατριβής του, ένα πρωτοπόρο για την εποχή εκείνη και πολύτιμο για την κατάταξη του Ελληνικού πληθυσμού στο γενετικό δένδρο της ανθρωπότητας, πόνημα. Εγώ, στην Αθήνα, στο Τμήμα Ανοσολογίας – Ιστοσυμβατότητας του Π.Γ.Ν.Α. “O Ευαγγελισμός”. Είμασταν και οι δύο πιστά και ενθουσιώδη μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Ανοσολογίας (ΕΕΑ), χωρίς να χάνουμε καμία από τις εκδηλώσεις και με ενεργό συμμετοχή σε αριθμό Δ.Σ. της Εταιρείας. Ο Άκης, πέραν των άλλων συμμετοχών του, υπηρέτησε ως Πρόεδρος Δ.Σ. της Εταιρείας. Είχα πάλι την τύχη να εκλεγώ και εγώ σε αυτό το Δ.Σ. Εξαιρετική προεδρία από άποψη επιστημονικών δραστηριοτήτων, διευθετήσεων θεμάτων της Εταιρείας, αλλά και κυρίως, σύμπνοιας και συνεργασίας. Θυμάμαι πως, όταν ξεμακραίναμε στις συζητήσεις και τις τοποθετήσεις μας έλεγε, χαρακτηριστικά: “τώρα χύσαμε το γάλα από την καρδάρα…”. Και κάτι άλλο που ήταν το moto του “τρία είναι τα πράγματα που χρειαζόμαστε για να πάμε μπροστά συνεργασία, συνεργασία, συνεργασία”. Θυμάμαι επίσης το συνέδριο που οργάνωσε στην Θεσσαλονίκη 6-9/6/1997 υπό την αιγίδα της ΕΕΑ και της EFI. Ομιλητές ήταν τα μεγάλα ονόματα της Ιστοσυμβατότητας από Ευρώπη και Αμερική. Άψογη διοργάνωση, εξαιρετική θεματολογία, μεγάλη διεθνή συμμετοχή, δόθηκαν βραβεία και επιβεβαιώθηκε η Ελληνική φιλοξενία. Ο σπουδαίος, αείμνηστος Paul Terassaki που συμμετείχε στο Συνέδριο τον αποκάλεσε “Polymenidis the Great” κατά το “Alexander the Great”. Ο Άκης Πολυμενίδης αγάπησε την Ιστοσυμβατότητα, τα HLA (πάντα με γαλλική προφορά) και την Ανοσολογία γενικότερα. Ατέρμονες οι συζητήσεις, οι αντεγκλήσεις στα σχετικά θέματα και λίαν εποικοδομητικές. Αγαπούσε αυτό που έκανε. Ήθελε να μην υστερεί και να μην υστερούμε ως Ελλάδα στο πεδίο αυτό. Ως μέλος επιτροπών στο Υπουργείο Υγείας και στο Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τις μάχες τις έδινε για όλους με ηρεμία, με επιμονή, αθόρυβα και ανιδιοτελώς. Δεν τον χαρακτήριζε η συναδελφική μιζέρια. Αναγνώριζε την προσπάθεια και την επικροτούσε, το καλό αποτέλεσμα τον χαροποιούσε. Είχε καλοσύνη, δεν είχε φθόνο. Είχε συναίσθημα και ενσυναίσθηση, δεν είχε κακία. Νόμιζες ότι δεν παρατηρούσε, αλλά έβλεπε και αντιλαμβάνονταν. Θύμωνε, αλλά δεν νευρίαζε, πληγωνόταν αλλά δεν πλήγωνε. Χαιρόταν χωρίς να θορυβεί, έδινε χωρίς να προσδοκά ανταπόδοση. Κοινωνικός και ανθρώπινος. Βοηθούσε αυθόρμητα με τρόπο στοχευμένο, αποτελεσματικά και αθόρυβα. Στα δύσκολα ήταν πάντα εκεί. Υπήρξε ένας καλός και υποστηρικτικός φίλος και συνάδελφος στην ΠΡΑΞΗ και αυτό το γεύτηκα και προσωπικά και τον ευχαριστώ από καρδιάς. Οικογενειάρχης, σύζυγος, πατέρας και παππούς. Πόσες φορές μιλούσαμε για την οικογένειά του. Ήταν ικανοποιημένος και υπερήφανος. Η πρόοδος και η καταξίωση των παιδιών του, Πάνου και Μάγδας, τον γέμιζε. Στην τελευταία μας τηλεφωνική επικοινωνία μου σταχυολογούσε τις επιτυχίες της Μάγδας, τις ομιλίες της, τις δημοσιεύσεις της, την έρευνά της. Ηλεκτρονική του διεύθυνση είναι τα ονόματα των παιδιών του. Η γλυκιά και αθόρυβη Πόλυ πάντα δίπλα του. ΄Ενθερμος οπαδός του Άρη και πάντα μας θύμιζε την προϋπηρεσία του ως ποδοσφαιρικός ρεπόρτερ το πάλαι ποτέ!! Αγαπούσε τη θάλασσα, το ψάρεμα, τα θαλασσινά εδέσματα. Θυμάμαι στο Τόκιο, στη διάρκεια ενός Συνεδρίου, η Γιούλα ήταν αυτή που υπέστη το “μαρτύριο” της γευσιγνωσίας των νωπών θαλασσινών σε ένα ιαπωνικό εστιατόριο (όλοι οι άλλοι προτιμήσαμε το ιταλικό) και πήρε ιδέες και έκανε σχέδια για να επιχειρήσει και στη Θεσσαλονίκη με ένα παρόμοιο εστιατόριο!! Στις 25/4/2021 έφυγε από κοντά μας ένας εξαιρετικός επιστήμονας, ένας όμορφος άνθρωπος, ένας καλός οικογενειάρχης, ένας πολύτιμος φίλος, ο Άκης Πολυμενίδης. Προσωπικά, νιώθω εξαιρετική τιμή που τον γνώρισα, τυχερή που συνεργασθήκαμε επιστημονικά και ιδιαίτερα ευλογημένη από την φιλία του.
Καλό σου ταξίδι Αγαπητέ μας Άκη.
Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του, να είναι καλά και να τον θυμούνται.
Οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν ξεχνιούνται. Ο Άκης δεν θα πεθάνει γιατί θα τον θυμόμαστε πάντα.
Χρύσα Παχούλα -Παπαστεριάδη
Βιοπαθολόγος, τ. Διευθύντρια
Επιστημονικά και Διοικητικά Υπεύθυνη
Τμήμα Ανοσολογίας- Ιστοσυμβατότητας
ΓΝΑ “Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ-ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ-ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ”
